کار علمی که موجب تحول شود

دانشجویی ماه‌ها پیش نوشته بود:

من دو یا سه ماهی است که ذهنم درگیر این ۲ سوال شده‌است:
۱. آیا ساختار (هم روابط انسانی، هم قواعد سازمانی دانشگاه)‌ توانایی و کشش این را دارد که بتوان کاری کرد.
۲. در صورتی که جواب به سوال ۱ بله باشد، چه فیلدهایی پیشگام در این زمینه است یا بهتر بگویم در چه فیلد‌هایی کار‌های بزرگ(!) انجام می‌شود.

در مورد سوال ۲ گرایش‌های مختلف کامپیوتر و ریاضی (ماشین لرنینگ، الگوریتم، OR و بایوانفورماتیک) و رشته‌های مختلف (سیاست‌گذاری عمومی، MBA، فلسفه علم) را به شکل گذری بررسی کردم ولی آنی نبود که بگویم: «این می‌تواند مشکلی بزرگ حل کند». شاید این طرز تفکر غلط باشد. نمیدانم.

۱) سوال این‌جاست که آیا روابط انسانی و قواعد سازمانی باید توانایی و کشش این را داشته باشند که بتوان کاری کرد یا باید کاری کرد که روابط انسانی و قواعد سازمانی درست بشوند؟ البته معمولا دیگران این سوال را می‌پرسند که از پاسخ طفره بروند. اما سوال بدی نیست. بالاخره باید چه کار کرد؟ به نظر می‌آید منطقی‌ترین کار این است که آستین بالا بزنیم برای هر دو. طبیعتا این‌گونه باید چندبرابر زحمت بکشیم. متاسفانه این درست است. باید چندبرابر در این شرایط زحمت کشید تا بتوان کاری انجام داد.

۲) راستش من هم فکر نمی‌کنم هیچ کدام از این رشته‌ها باشند که واقعا مشکل بزرگ را حل کنند. اما فکر می‌کنم در زمینه‌های یادگیری ماشین و بیوانفورماتیک می‌توان کارهای بزرگی انجام داد که خیلی چیزها را تحت تاثیر قرار بدهد.

اتفاقا مشکل رشته‌هایی مانند سیاست‌گذاری عمومی و این قبیل رشته‌ها این است که در آن‌جا اگرچه پیشنهادهایی وجود دارد اما روابط انسانی و قواعد سازمانی خیلی دست و پاگیر است. اما در رشته‌های مهندسی‌تر اوضاع بهتر است. کم‌تر دست‌وپای شما را می‌گیرند و درنتیجه برخی کارها آسان‌تر است. درنتیجه پیشنهاد بنده از این کارهاست.

اما مشکل بزرگ چگونه حل می‌شود؟ همان‌طور که اشاره کردید دو مولفه مهم برای مشکل بزرگ (که احتمالا مد نظر شماست) وجود دارد: اصلاح فرهنگ، اصلاح علم و فن‌آوری. اگر بتوانیم یکی را اصلاح کنیم و استقامت کنیم بر آن، دیگری هم اصلاح می‌شود. راهی که احتمالا باید عملا ما در پیش بگیریم این است که سعی کنیم کم کم هر دو را اصلاح کنیم.

اما اگر قرار بود یکی را انتخاب کنم برای اینکه آن را اصلاح کنیم تا دیگری درست شود صد البته فرهنگ بود! و برای اصلاح فرهنگ هم از راه علم و فن‌آوری وارد می‌شدم.